Hamiləlik müddətinin pis bir sürprizi ola bilən erkən doğum sıxlığı 5-10% arasında görülməkdədir, nə var ki, günümüzdəki bütün tibbi inkişaflara baxmayaraq sıxlığı azaldıla bilmir, hətta tam əksinə artmaqdadır.
“Prematürite”, təəssüf ki, körpə üçün ciddi bir risk vəziyyəti olub, birlikdə ortaya çıxan komplikasyon, ölümcül ola bilməkdədir.
22-23 – hamiləlik həftələrində doğulan körpələrin həyat şansı, inkişaf etmiş ölkələrdə belə 20% olsa da, ölkəmizdə daha aşağıdır. 28 – hamiləlik həftəsinə doğru irəlilədikcə həyat şansı artmaqda, ola biləcək şanssızlıq isə düşməkdədir.
“Preterm doğum”-a səbəb olan nədir?
“Preterm doğum”-un meydana gəlmə mexanizmi hələ də tam olaraq işıqlandırıla bilməmişdir. 25% nisbətində bir qrupu, körpənin və ananın yaxşılıq halı üçün tibbi zərurətlə erkən doğuzdurulan hadisələr olaraq araşdırmaqdayıq.
Özbaşına erkən doğuma gedən hadisələrdə səbəb olaraq hormonal təsirlər, infeksiyalar, çox hamiləliklər, rəhmdə yaranan gərilmə kimi bir çox mexanizm düşünülməkdədir.
Hansı qadınlar “preterm doğum” üçün risk qrupunda ola bilər?
• Daha əvvəl erkən doğum etmiş olanlar
• Çox hamiləliyi olanlar (əkiz, üçüz)
• Rəhm ya da rəhm ağızı anormallıqları olanlar
• 17 yaşından kiçik ya da 35 yaşından böyük olanlar
• Siqaret, spirt ya da dərman istifadə edənlər
• Hamiləlik əsnasında həkim yoxlamasından yayınanlar
• Hipertansif ya da Diyabetli olanlar
• Stressli həyatı olan ya da pis qidalananlar
• Alt genital (qadın xəstəlikləri) sistemə aid infeksiyası olanlar
Prematüre körpələrdə ən sıx qarşılaşılan problemlər nələrdir?
• Tənəffüs çatmazlığı çətinliyi (ağciyər çatışmazlığı)
Prematürite riskinə qaşı alına biləcək tədbirlər nələrdir?
Hamiləlik planlayan bütün qadınların hamiləlik əvvəli həkim müayinəsindən keçmələri lazımdır. Bu sayədə ana namizədinin, irəlidə erkən doğum etməsinə səbəb ola biləcək əhəmiyyətli bir sağlamlıq problemi (yüksək təzyiq ya da diyabet kimi) olub-olmadığının təsbiti mümkün ola bilməkdədir.
Yenə, hamiləlik planlayan bütün qadınların hələ hamilə qalmadan əvvəl və hamiləliklərinin 3-cü ayına qədər gündə 400 mikrogram Fol turşu istifadə etmələri lazımdır. Son işlər, hamiləlikdən 1 il əvvəl başlanan fol turşunun “prematürite” riskini diqqətə çarpan dərəcədə azaltdığını göstərməkdədir. Fol turşu eyni zamanda beyin və nevroloji sistemin problemlərini də azaltmaqdadır.
Ana namizədləri, hamiləlikdən əvvəl siqareti buraxmalı, istifadə edilən dərmanlar həkimə məsləhətləşilərək qəbul edilməli, obez ya da həddindən artıq aşağı kiloya sahib olanlar isə kilolarını optimum səviyyəyə gətirməlidirlər, hamiləlik boyunca ortalama olaraq 10-13 kq. alınmalıdır.
“Prematüre” körpələrin medikal problemlərinin qarşısı əvvəldən alına bilərmi?
Erkən doğacağı nəzərdə tutulan hamilə, qospitalizə edilərək körpənin ağciyər inkişafını təmin edə bilmək üçün kortikosteroid müalicəsinə başlanır, doğum hərəkəti bu müalicə müddətində dayandırıla bilsə, ağciyər çatmazlığı, beyindaxili qanama və ölüm riski azaldılmış ola bilər.
“Tokoliz” dediyimiz doğum ağrılarını müvəqqəti dayandırma, müalicə üçün istifadə edilən müxtəlif dərman protokolları hər xəstə üçün xüsusi olaraq seçilməlidir. Qısa, davamlı olsa da bu təxirə salma bizə kortikosteroid müalicəsi üçün zaman qazandırmaqdadır.
