Türkiyədə qadınların yarısından çoxu qansızlık (anamı) problemi yaşayır. Türkiyə Ailə Planlaması Dərnəyi Başçısı Prof. Dr. Hakan Şatıroğlu, qadınların həyatları boyunca ciddi nisbətlərdə qan itirdiklərini ifadə edərək, qansızlığın, adət düzensizliğine, hamilə qalmadan riskə, ürək damar xəstəliklərində artıma, qadının həyat müddətinin kısalmasına, iş və həyat performansında azalmaya səbəb ola biləcəyini qeyd etdi. Sağlamlıq Nazirliyinin bu mövzuda çox çalışdığını ifadə edən Şatıroğlu, nazirliyin, keçdiyimiz 3 il boyunca ödənişsiz dəmir həbi payladığını söylədi.
Erkən yaşlanma RİSKİ
Şatıroğlu, qansızlıq çəkən qadınların toxumalarının kifayət qədər beslenemediğini və erkən yaşlanma riski daşıdıqlarını ifadə edərək, “Qansızlık tez yorğunluq, dırnaqlarda ağlıq, sağlam insanlarda alt göz qapağı aşağıya çekildiğindeki qırmızı görünüşün ağa yaxın olması, dəri rənginin qara sarı dayanması, nəfəs almada çətinlik çəkilməsi ilə əlamət verər “deyə danışdı.
KÖRPƏNİ DE TƏSİR EDİR
Prof. Dr. Şatıroğlu, qansızlıq problemi yaşayan hamilələrin, körpəsiylə paylaşacaq qan miqdarının da az olacağını ifadə edərək, annedeki anemiya səbəbiylə körpələrdə də aşağı doğum ağırlıqlı doğulma, gelişimleriyle maraq çətinlik və şikəst olma ehtimalı olduğunu söylədi. Qansızlık problemi olan qadının, hamilə qalma ehtimalının azaldığına, istədiyi zaman uşaq sahibi olma şansının düşdüyünə işarə edən Şatıroğlu, anemiya, hamilə olan qadınlarda aşağı və erkən doğum ehtimalını artırdığını qeyd etdi.
Ispanağı suyunu atmayın
Doğru bəslənmə üsulu ilə qan istehsalının artacağını ifadə edən Şatıroğlu, təkliflərdə tapıldı: İspanaq yeməyi edilərkən acı suyu çıxsın deyə haşlandıktan sonra sıxılıb, suyu atılmamalı. Belə edildiyində tərəvəzin suyunda qalan bütün dəmir kullanılamadan atılmış olur. Dəmirdən zəngin makaron da az suda haşlanmalı, soyuq sudan keçirilmədən haşlandığı su ilə istehlak edilməli.
AĞ Çörəyi DİQQƏT
Diyet proqramlarındakı kimi hər şey qaynatma ilə yenmemeli. Ağ çörək çox üstünlük edilməməli. Bunun yerinə tam taxıllı kənd çörəyi ya da kövrək istehlak edilməli. Çay və qəhvə ya yemək yedikdən 1-2 saat sonra istehlak edilməli və ya yeməkdən əvvəl içilməlidir. Konsentrə meyvə suları yerinə təzə sıxılmış meyvə suları içilməlidir. Yeməklərin dadına baxılmadan duz dökülmemeli. Keçiboynuzu, üzüm ya da tut pekmezinden, səhərlər bir qəhvə fincanı dolusu içilməli.
Həkimə müraciət edin
Qadınların, xüsusilə ədəd dövrlərindəki qanamalarının şiddətinə və müddətinə diqqət etmələri lazım olduğunu ifadə edən Şatıroğlu, adət qanamalarında çoxluğunu sağlam olmanın göstəricisi olduğu istiqamətindəki inanışların tamamilə səhv olduğunu söylədi. Şatıroğlu, 3-4 gündən çox davam edən şiddətli aybaşı qanaması vəziyyətində, qadın doğum mütəxəssisinə gedilməsi lazım olduğunu ifadə edərək, “Bu qadının sağlamlığını təhdid edən bir vəziyyət. Bu vəziyyətdə qadın, yediyi içdiyi hər şeyi gərəksiz yerə çölə atır deməkdir “dedi. Şatıroğlu, hemoqlobin nisbətinin ortalama 14 olması lazım olduğunu, hemoglobin dəyərinin 6’ya düşdüyü zamanlarda ayaqlarda və yüzdə şiş görülə biləcəyini, yuxu pozuqluqları və yorğunluq şikayətləri ilə karşılaşılabilineceğini də sözlərinə əlavə etdi.
Azərbaycanda qadınların yarısından çoxu qansızlık (anemiya) problemi yaşayır.Qadınların həyatları boyunca ciddi nisbətlərdə qan itirdiklərini ifadə edərək, Qansızlıq, düzgün aybaşı olmamağa, hamilə qalmamaq riskinə, ürək damar xəstəliklərində artıma, qadının həyat müddətinin kısalmasına, iş və həyat performansında azalmaya səbəb ola bilər..
Daha tez yaşlanma riski
Qansızlıq poblemi çəkən qadınların toxumalarının kifayət qədər qidalanmadıqlarını və daha tez yaşlanma riski daşıdıqlarını ifadə edərək, “Qansızlık tez yorğunluq, dırnaqlarda ağlıq, sağlam insanlarda alt göz qapağı aşağıya çəkildiyindəki qırmızı görünüşün ağa yaxın olması, dəri rənginin qara sarı olması, nəfəs almada çətinlik çəkilməsi” əlamətlərini verər.
Körpələrə təsir
Qansızlıq problemi yaşayan hamilələrin, körpəsiylə paylaşacaq qan miqdarının da az olacağını ifadə edərək, anadakı anemiya səbəbiylə körpələrdə də vaxtından əvvəl doğuş, inkişafdan qalma, və şikəst olma ehtimalı olduğunu söylədi. Qansızlık problemi olan qadının, hamilə qalma ehtimalının azaldığına, istədiyi zaman uşaq sahibi olma şansının düşdüyünü demək olar.
Ispanağın suyunu atmayın
Doğru qidalanma üsulu ilə qan istehsalının artacaqdır.İspanaq yeməyi hazirlanarkən acı suyu çıxsın deyə qaynadılıb və ya buxara verilib sonra sıxılıb, suyu atılmamalıdır. Belə edildiyində tərəvəzin suyunda olan bütün dəmir çölə atılmış olur. Dəmirdən zəngin olan makaron da az suda qaynadılmalı, soyuq sudan keçirilmədən qaynadıldığı su ilə istehlak edilməlidir.
Ağ Çörəyə diqqət
Pəhriz proqramlarındakı kimi hər şey qaynadılaraq yeyilməlidir. Ağ çörəyə çox üstünlük verilməməlidir.
Bunun yerinə tam taxıllı kənd çörəyi ya da xətir istehlak edilməlidir.
Çay və qəhvə ya yemək yedikdən 1-2 saat sonra istehlak edilməli və ya yeməkdən əvvəl içilməlidir. Konservə meyvə suları yerinə təzə sıxılmış meyvə suları içilməlidir. Yeməklərin dadına baxılmadan duz tökülməməlidir. Keçibuynuzu(bitki), üzüm ya da tut doşabından , səhərlər bir qəhvə fincanı dolusu içilməlidir.
Həkimə müraciət edin
Qadınların, xüsusilə aybaşı qanamalarının şiddətinə və müddətinə diqqət etmələridır.Aybaşı qanamalarında çoxluğunu sağlam olmanın göstəricisi olduğu istiqamətindəki inanışların tamamilə səhv olduğunu demək olar.3-4 gündən çox davam edən şiddətli aybaşı qanaması vəziyyətində, qadın ginekloqa gedməsi lazımdır . “Bu qadının sağlamlığını təhdid edən bir vəziyyətdir. Bu vəziyyətdə qadın, yediyi içdiyi hər şeyi gərəksiz yerə çölə atır deməkdir. Hemoqlobin nisbətinin ortalama 14 olması lazım olduğunu, hemoglobin dəyərinin 6’ya düşdüyü zamanlarda ayaqlarda və üzdə şiş görülə biləcəyini, yuxu pozuqluqları və yorğunluq şikayətləri ilə karşılaşıla bilinəcəyini də buna əlavə etmək olar.
